کمبود کارگر فصلی در یکی از بیکارترین استان‌های کشور
زمان برداشت انواع محصولات از جمله گیلاس، آلبالو، زردآلو، آلوچه، بادام و گردو از نیمه خرداد تا اواخر آبان به عنوان پرکارترین روزهای باغداران چهارمحال و بختیاری شناخته می‌شود، آنچه ناگفته پیدا است در این روزها نباید هیچ نیروی کاری در این استان بیکار باشد اما اینطور نیست؛ چرا که به گفته برخی فعالان اقتصادی، نبود نیروی کارگری ساده از مشکلات فعالان این بخش به شمار می‌رود.
به گزارش اولین خبر، ۲۵۰ هزار هکتار سطح زیر کشت محصولات کشاورزی در چهارمحال و بختیاری است که از این میزان یک میلیون و ۶۳۰ هزار تن محصول به ارزش ۳۰۰ هزار میلیارد ریال تولید می‌شود.
سهم بخش کشاورزی چهارمحال و بختیاری در تولید ناخالص داخلی استان ۲۱ درصد و سهم اشتغال آن ۲۲ درصد است در حالی که این شاخص‌ها به ترتیب در کشور ۸.۴ و ۱۶ درصد است که نشان از جایگاه قابل توجه بخش کشاورزی در شاخص‌های اقتصادی استان دارد.
شمار بهره‌برداران بخش کشاورزی در چهارمحال و بختیاری به ۸۳ هزار نفر و جمعیت فعال شاغل در این بخش به بیش از ۶۱ هزار نفر می‌رسد.
نبود نیروی کارگری؛ معضل کشاورزان چهارمحال و بختیاری
نبود نیروی کارگری ساده به خصوص در فصل برداشت محصول از مهمترین مشکلات کشاورزان و باغداران چهارمحال و بختیاری است که این مساله موجب شده در برخی مناطق استان از جمله شهرستان سامان، کارگر فصلی از شهرستان‌های همجوار وارد استان شود.
یکی از کشاورزان ذرت‌کار چهارمحال و بختیاری به خبرنگار ایرنا می‌گوید: محصولات کشاورزی باید در زمان مقرر برداشت شود و هرگونه تعلل در برداشت نه تنها فایده ندارد بلکه ممکن است به محصول آسیب نیز وارد کند به همین دلیل تامین نیروی کارگری از جمله الزاماتی است که باید برای آن چاره‌اندیشی شود.
اکبر نیکخواه در گفت و گو با ایرنا افزود: نبود کارگر بومی برای برداشت محصولات کشاورزی از مهمترین مشکلات کشاورزان و باغداران چهارمحال و بختیاری است.
او یادآور می‌شود: در زمان حاضر برای پرداخت حقوق یک کارگر بومی که به طور شبانه‌روز در مزرعه حضور داشته باشد ماهانه حداقل باید ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون ریال هزینه می‌شود اما باز هم کارگر بومی برای کار در مزرعه استقبال نمی‌کند.
نیکخواه توضیح می‌دهد: برای اینکه محصول از بین نرود کشاورزان مجبور هستند از کارگر غیربومی و حتی از اتباع افغانستانی (با دستمزد ماهانه ۱۳۰ تا ۱۵۰ میلیون ریال) که نیروی کار ارزان‌تری است استفاده می‌کنند.
این کشاورز ذرت‌کار اهل چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه کار در مزرعه سخت است و کسی زیربار آن نمی‌رود می‌گوید: امروز رویکرد برخی از جوانان انجام کارهای پشت میزی است و کمتر کسی تن به انجام کارهای سختی مانند کار در مزرعه می‌دهد.
کمبود کارگر در فصل برداشت محصول؛ مشکلی تکراری
کمبود کارگر در فصل برداشت محصولات باغی (از نیمه خرداد تا نیمه‌های آبان) مشکلی تکراری و همیشگی در چهارمحال و بختیاری است که باغداران متوجه آن هستند و هر سال این مشکل پررنگ‌تر نیز می‌شود.
غلامرضا چهلگردی یکی از باغداران شهرستان سامان به خبرنگار ایرنا می‌گوید: این شهرستان به عنوان قطب باغداری چهارمحال و بختیاری شناخته می‌شود به نحوی که در زمان برداشت محصولات باغی به ازای هر هکتار حداقل باید ۱۰ نفر نیروی کار وجود داشته باشد.
او اضافه می‌کند: نیروی کار در بازه زمانی نیمه خرداد تا نیمه آبان که فصل برداشت محصولات باغی در چهارمحال و بختیاری است در شهرستان سامان بسیار کم و به عبارتی وجود ندارد و باید از نیروی غیربومی که بیشتر از شهرستان‌های همجوار از جمله اصفهان، نجف آباد، زرین‌شهر و تیران استفاده شود.
یکی دیگر از باغداران شهرستان سامان نیز با اشاره به کمبود نیروی کار بومی همزمان با برداشت محصولات باغی می‌گوید: بخشی از نیروی کار غیربومی که از آن‌ها برای کار استفاده می‌شود زنان هستند که چهارمحال و بختیاری فاقد این ظرفیت و این قشر در بخش‌های دیگر و به کارهای دیگری مشغول هستند.
عبدالله کبیری در گفت و گو با ایرنا افزود: حقوق کارگران بومی روزانه حداقل هفت تا هشت میلیون ریال است در حالی که کارگران غیربومی با پرداخت هزینه رفت و آمد آن‌ها روزانه باید چهار میلیون و ۵۰۰ تا پنج میلیون ریال دستمزد پرداخت شود.
او اضافه می‌کند: دستمزد نیروی کار غیربومی نسبت به کارگران بومی کمتر و همچنین این افراد نیازمندتر و آماده به کار هستند.
کبیری اذعان می‌کند: در کنار افزایش هزینه‌ها و نهاده‌های کشاورزی؛ دستمزد بالای کارگران بومی از جمله مشکلات فعالان این بخش به شمار می‌آید.
این باغدار ادامه می‌دهد: در شرایط کنونی متولیان امر اجازه ساخت یک اتاق و سرویس بهداشتی برای استراحت کارگران در باغ را نمی‌دهند و این کار را برای حضور دائمی کارگران در باغ سخت کرده است.
امتناع کارگران فصلی از انجام کارهای سخت و زیان‌آور
رییس اتاق اصناف کشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: کارگران فصلی و ساده استان زیر بار انجام برخی مشاغل سخت و زیان‌آور بخش کشاورزی در بخش مغنی، مرغداری و گاوداری نمی‌روند و همچنین گونی‌های سنگین بادام و گردو را هم حمل نمی‌کنند در حالی که بیشتر کارگران شهرستان‌های همجوار این کارها را انجام می‌دهند.
مرتضی درخشان در گفت وگو با با خبرنگار ایرنا می‌افزاید: در شرایطی که کارگر فصلی در بخش کشاورزی در چهارمحال و بختیاری نیست هر روز چندین خودرو در خروجی شهرستان تیران و فولاد شهر به سمت چهارمحال و بختیاری کارگران را برای کار در باغ‌های این استان جا به جا می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: برخی کارگران فصلی درخواست حقوق روزانه ۱۰ میلیون ریال را از باغدار دارند که به انضمام پول صبحانه و ناهار به ازای هر کارگر باید ۱۲ تا ۱۳ میلیون ریال هزینه کنند و این کارگر ساعت ۱۷ بعد از ظهر کار را تعطیل می‌کند که این برای باغدار به صرفه نیست.
درخشان اضافه می‌کند: در حالی که کار باغداری بسیار حساس است و محصول باید سر وقت برداشت شود در غیر این‌صورت ممکن است محصول از بین برود و باغدار متضرر شود به همین دلیل فعالان این بخش برای چیدن محصول و سایر کارهای باغداری از کارگران غیربومی استفاده می‌کنند.
کارگر ساده مهمترین چالش بخش کشاورزی
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: شمار بهره‌برداران بخش کشاورزی ۸۳ هزار نفر و جمعیت فعال شاغل در این بخش به بیش از ۶۱ هزار نفر می‌رسد.
حسین برزگر در گفت و گو با ایرنا افزود: بخش مهمی از بهره‌برداران بخش کشاورزی فعالیت در این بخش را به صورت معیشتی یا شغل دوم انجام می‌دهند در حالی که در امور اقتصادی کشاورزی همگام با واحدهای بزرگ کشاورزی نیاز نیروی کارگری بالایی دارند.
به گفته برزگر، با توجه به نرخ تک رقمی بیکاری در چهارمحال و بختیاری کمبود نیروی کار در این استان وجود ندارد اما همواره کمبود نیروی کارگری دوره دیده به شدت در استان احساس می‌شود.
او ادامه می‌دهد: در ۲ سال اخیر در بخش نیروی ماهر کارگری در بخش گلخانه‌ها و برخی مشاغل سخت و زیان‌آور مانند لایروبی و مرمت قنات‌ها، دامداری‌ها و واحدهای مرغداری با مشکل روبرو هستیم.
به گفته برزگر، در زمان حاضر در برخی از رشته‌های کشاورزی اطلاعیه‌های تقاضای نیروی کار به مدت حدود ۶ تا هشت ماه در پرتال جهاد کشاورزی قرار می‌گیرد اما هیچ نیروی کار بومی استقبال نمی‌کند.
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه پاییز فصل برداشت محصولات بهاره از جمله سیب‌زمینی و در نیمه مردادماه فصل برداشت محصولات باغی است می‌گوید: نیاز این استان از نیمه دوم مرداد تا انتهای آبان به کارگر برای برداشت محصول به صورت فزاینده افزایشی است.
وی نپذیرفتن فرهنگ کار بانوان چهارمحال و بختیاری در امور کشاورزی و فراگیر نشدن این اصل را از دیگر مشکلات نیروی کار در این بخش عنوان می‌کند و می‌گوید: این در حالی است که فرهنگ کار بانوان در بخش کارگری کشاورزی امروز به عنوان یک اصل در برخی مناطق کشور مورد پذیرش قرار گرفته است.
برزگر با اشاره به کمبود کارگران فصلی در چهارمحال و بختیاری معتقد است: حجم نیاز استان به کارگران فصلی در کنار توسعه گلخانه‌ها، مجتمع‌های دامداری و طرح‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی روند افزایشی دارد در حالی که تامین نیرو و مهارت‌های کارگری همزمان با این توسعه و موضوع هماهنگ نبوده است.
او یادآور می‌شود: امروز تامین کارگر ماهر و ساده برای برخی واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی، صنعتی، گلخانه، دامداری، مرغداری و شیلات استان با چالش روبرو است.
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری می‌گوید: مشکل تامین کارگر در این استان در زمستان کمتر و در نیمه تابستان و پاییز همزمان با برداشت محصولات باغی دوچندان و به یک چالش تبدیل می‌شود.
یک چهارم تولید ناخالص داخلی و یک پنجم اشتغال چهارمحال و بختیاری به بخش کشاورزی وابسته است.
از مجموع زمین‌های چهارمحال و بختیاری ۲۵۰ هزار هکتار برابر ۱۵ درصد سطح زیرکشت زمین‌های کشاورزی استان است.
هم‌اکنون ۷۹ هزار بهره‌بردار با تولید سالانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی در چهارمحال و بختیاری فعال هستند.
