اختلال شخصیت مرزی و راه های درمان آن

اختلال شخصیت مرزی یعنی چه؟

اختلال شخصیت مرزی نوعی بیماری و اختلال روانی است که به صورت مستقیم بر توانایی فرد در مدیریت احساسات اثر می‌گذارد و منجر به نوسانات شدید خلق‌وخو، بی‌ثباتی در روابط بین‌فردی و علائم اختلال شخصیت مرزی و تکانشگری او می‌شود.

عموم افراد مبتلا به BDP تمایل به بروز رفتارهای تکانشی و پرخطر مثل رانندگی‌های بی‌احتیاط و خودآزاری دارند که در نهایت حفظ روابط را برای آن‌ها به کاری دشوار و پیچیده تبدیل می‌کند. در بیشتر موارد این افراد متوجه مشکل خود نمی‌شوند و نمی‌دانند که راه‌های سالم‌تری هم برای زندگی و برقراری ارتباط با سایرین وجود دارد.

علائم اختلال شخصیت مرزی

نشانه‌ها و علائم حاصل از اختلال شخصیت مرزی معمولا در سال‌های آخر دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی خود را نشان می‌دهند و یک حادثه‌ی نگران‌کننده یا از سر گذراندن تجربه‌های استرس‌زا می‌تواند باعث تحریک شدن یا بدتر شدن آن‌ها شوند:

نکته: تمامی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی نشانه‌ها و علائم فوق را تجربه نمی‌کنند و شدت و دفعات بروز این موارد در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است.

چرا به اختلال شخصیت مرزی دچار می‌شویم؟

حال که متوجه شدید اختلال شخصیت مرزی چیست؟ بهتر است نگاهی به فاکتورهای خطر ابتلا به این وضعیت بیندازید. مطالعات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی، محیطی و اجتماعی گوناگون به شرح زیر می‌توانند احتمال ابتلای افراد به شخصیت مرزی را افزایش دهند:

• سابقه‌ی خانوادگی: چنانچه یکی از اعضای خانواده‌ی شما به این بیماری مبتلا است، بیشتر از سایرین در معرض بروز این مشکل قرار خواهید داشت.

• ساختار و عملکرد مغز: تحقیقات حاکی از آن هستند که افراد مبتلا به اختلال BPD دچار تغییرات ساختاری و عملکردی در مغز به خصوص در قسمت‌های کنترل‌کننده و تنظیم‌کننده تکانه‌ها و احساسات می‌شوند؛ با این حال مشخص نیست که این تغییرات منجر به بروز این اختلال می‌شوند یا بالعکس این اختلال تغییرات ذکر شده را در مغز به وجود می‌آورد.

• فاکتورهای محیطی، فرهنگی و اجتماعی: عموم افرادی که از اختلال شخصیت مرزی رنج می‌برند، می‌گویند که در کودکی خود حوادث ناگواری همچون سواستفاده، رها شدن یا سختی‌های زیاد را تحمل کرده‌اند.

چگونه اختلال شخصیت مرزی را درمان کنیم؟

حال که به پاسخ کاملی در مورد پرسش «اختلال شخصیت مرزی چیست؟ » دست پیدا کردیم، باید ببینیم که چطور می‌توانیم این بیماری و عوارض ناشی از آن را درمان کنیم. حقیقت این است که درمان BDP کاری بسیار چالش‌برانگیز به‌شمار می‌رود با این حال با درمان‌های جدید امروزی که تعدادی از آن‌ها در ادامه مورد بررسی قرار گرفته‌اند، می‌توان علائم آن را به میزان چشمگیری کاهش داد و به افراد کمک کرد تا کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند:

روان درمانی

روان درمانی (گفتار درمانی) یکی از انواع روش‌های پیش‌روی افراد برای بهبود اختلال شخصیت مرزی است که در آن به شما کمک می‌کند انگیزه‌ها و ترس‌های مرتبط با افکار و رفتارهای خود را کشف و به این طریق ارتباط مثبت و بهتری با دیگران برقرار کنید.

رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)

این درمان به صورت اختصاصی برای اشخاص مبتلا به BDP ایجاد شده است و تمرکز آن بر پذیرش راحت‌تر واقعیت‌های زندگی و رفتارهای خود و ایجاد تغییر در زندگی از جمله رفتارهای بی‌فایده قرار دارد. با این کار افراد می‌توانند احساسات شدید و رفتارهای مخرب خود را بهتر مدیریت و به این شکل روابط هوشمندانه‌تری با دیگران برقرار کنند.

درمان شناختی - رفتاری (CBT)

نوعی روش درمانی ساختاریافته و هدف‌گرا است که در آن درمانگر به بیمار کمک می‌کند از نزدیک به افکار و احساسات خود نگاه کند و متوجه تاثیرگذاری افکار بر اعمال شود. با این کار افراد متوجه افکار و رفتارهای منفی خود می‌شوند و می‌آموزند که الگوها و عادت‌های فکری سالم‌تری برای خود ایجاد کنند.

گروه درمانی

در این روش افراد به صورت گروهی با یکدیگر ملاقات می‌کنند و مشکلات خود را زیر نظر یک روان‌درمانگر یا روانشناس مطرح و در مورد آن با یکدیگر بحث می‌کنند. با این کار تعامل مثبت با دیگران ممکن می‌شود و مبتلایان می‌توانند احساسات خود را به صورت کاملا موثر با دیگران در میان بگذارند.

دارو درمانی

معمولا پزشکان دارو درمانی را به عنوان روشی اصلی برای مدیریت و درمان بیماری اختلال شخصیت مرزی در نظر نمی‌گیرند، با این حال در برخی از موارد که افراد علائم و مشکلات خاصی را به صورت همزمان تجربه می‌کنند به سراغ آن‌ها می‌روند. مصرف داروها منجر به درمان اضطراب و افسردگی می‌شود، نوسانات خلقی را تنظیم و به کنترل رفتارهای تکانشی هم کمک می‌کند.

عوارض عدم درمان اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی وضعیتی کاملا جدی است که می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روی زندگی فرد و اطرافیان او داشته باشد. اگر شما هم نسبت به ابتلا به این وضعیت شک و تردید دارید بهتر است هرچه سریع‌تر به یک مشاور یا روان‌درمانگر مراجعه و درمان‌های لازم را تحت نظارت او دریافت کنید؛ در غیر اینصورت با مشکلات جدی در عملکرد روزمره، روابط بین فردی و سلامت روان خود مواجه خواهید شد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که هر یک از علائم اختلال روان درمانی را در خود یا اطرافیانتان مشاهده می‌کنید باید به فکر درمان باشید تا از بدتر شدن این نشانه‌ها جلوگیری کنید. البته تصور نکنید که مراجعه به روانشناس صرفا برای فرد مبتلا مفید است، چرا که دو طرف رابطه با دریافت خدمات روان درمانی می‌توانند راحت‌تر از شرایط سخت عبور کنند و چالش‌های موجود در رابطه‌ی خود را با موفقیت پشت سر بگذارند.

سخن پایانی

با وجود اینکه BDP نوعی اختلال روانی مادام‌العمر است، مراجعه به پزشک و تحت نظارت او قرار گرفتن می‌تواند به شما در مدیریت صحیح علائم کمک کند. با این کار خود شما و اطرافیانتان از احساسات منفی از قبیل استرس، افسردگی، اندوه و انزوا رهایی پیدا می‌کنید و کیفیت زندگیتان را هم افزایش می‌دهید.