تقاضا یا تهوع مدرک به نفع چه کسی بود؟

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی اولین خبر:نهایت تحصیل، گرفتن لیسانس بود و اگر فردی موفق می‌شد به این درجه دست یابد برابر با شکستن شاخ آخرین غول بود. امروز در ۱۴۰۳ داستان به کل تغییر یافته است.

مدرک دانشگاهی به اسفنجی تبدیل شده است که همه را می‌بلعد و داشتن لیسانس دیگر موجب افتخار نیست. کاری است که همه کرده‌اند و راهی است که اغلب آدم‌ها رفته‌اند.

تورم مدرک در دهه‌های اخیر به حدی رسیده که امروز در کوچکترین شهرها نیز دانشگاهی علم شده و تعداد کل دانشجویان در مؤسسات آموزش عالی کشور متجاوز از ۳ میلیون نفر در مقابل جمعیت ۸۵ میلیون نفری کشور است.

از این تعداد ۱۲.۷ درصد در مقطع کاردانی، ۶۳.۱ درصد در مقطع کارشناسی، ۱۶.۱ درصد یعنی ۴۹۴ هزار و ۳۰۶ نفر در مقطع کارشناسی ارشد و ۳.۲ درصد در مقطع دکتری حرفه ای و ۴.۸ درصد در مقطع دکتری تخصصی با ۱۴۸ هزار و ۱۷۵ نفر تحصیل می‌کنند. قابل توجه آنکه تنها ۲۲.۸ درصد از دانشجویان در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تحصیل می‌کنند و مابقی دانشجوی پیام نور، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی، دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، دستگاه‌های اجرایی، وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد و مؤسسات آموزش عالی غیر دولتی هستند.

بر این اساس طی دهه‌های گذشته تورم مدرک دانشگاهی زاییده تورم تعداد دانشگاه‌هایی بوده که به موازات دانشگاه‌های وزارت علوم شکل گرفته و همگی با دریافت هزینه‌های قابل توجه دانشجو را تشویق و مجذوب اخذ مدرک دانشگاهی کرده است.

فارغ از اینکه همچنان دانشگاه‌های سراسری به عنوان برترین‌های تحصیلات دانشگاهی به لحاظ کیفی شناخته می‌شوند و حتی در پذیرش دانشجو در خارج از کشور مدرک بسیاری از دانشگاه‌های غیروابسته به وزارت علوم از سوی برخی دانشگاه‌ها مورد قبول نیست.

در این میان باید پرسید تقاضای ایجاد شده برای فوق لیسانس و دکتری گرفتن که امروز به تهوع مدرک‌گرایی تبدیل شده و کشور را در مواجه با سیل فارغ‌التحصیلان بیکار قرار داده است به نفع چه کسی بود؟

برخی شهروندان ساکن شهرستان‌ها معتقدند از زمانی که دانشگاه در شهرشان تأسیس شده وزنه‌های فرهنگی به هم ریخته است و دستاوردهای منفی آن بیش از دستاورد مثبت بوده است.

تا جایی که حتی همان شهرستان‌نشین بعد از فارغ التحصیلی با بیکاری مواجه شده و موجی از یأس و ناامیدی او را در برگرفته است.

دانشگاهی که با جاذبه مدرک دادن ایجاد شده، حتی سهم ناچیزی در توسعه صنعتی و فنی کشور دارد. از آن رو که این سهم در حدی نبوده است که بتوان ادعا داشت همه صنعت، فناوری و توسعه مرهون دانشگاه‌ها است و باید هر روز و هر روز به تعداد آن ها افزود.

امروز به قول مردم از زیر هر سنگی یک دکتر و مهندس می‌توان پیدا کرد. دکتر و مهندسی که اغلب در رشته غیر مرتبط به خود و حتی مشاغلی که در تناسب با سطح تحصیلات خود نمی‌بیند، فعالیت دارند تا تنها چرخ بی‌پیر روزگار بچرخد و خرج خود و خانواده تأمین شود./

پایان

گزارش: ونوس بهنود